Een gecompliceerd spel van lijntjes, een wirwar van arceringen dat geometrische vlakken modelleert, een rudimentair vormenarsenaal dat zowel plastische als psychische spanningen vertaalt, expressieve doch uiterst sobere en subtiele gevoelslijnen in licht-donker die een meditatief peilen naar tekens karakteriseren: dit is zowat de taal die grafica Els Vos vandaag spreekt. Een taal die Paul Klee ooit omschreef als het beeldend denken.
Els Vos suggereert, voert een voortdurend spel op tussen uitersten, tussen open en gesloten, tussen symmetrie en dissymmetrie, tussen leeg en vol. Een dubieus spel van weglaten en bedekken, van uitsparingen en verschuivingen, het bladwit als zinderend licht en vluchtige schaduwpartijen als sculpturale volumes. Haar vormgeving is tegelijk soepel en streng. Uitgepuurd tot het uiterste, behouden deze grafische composities een zachte, glooiende lijnvrouwelijk en teder, stil en ingetogen: een haast ascetische soberheid, picturaal gevoelsmatig geprojecteerd in de transparante gelaagdheid van het vierkant en de kruisvorm.
Tekenen heeft hier te maken met een streven naar essentie en onthechting, met het creëren van een immateriële gewaar- en bewustwording. De sensibele schriftuur leidt de blik van de toeschouwer veelzeggend rond in een aftasten van een sfeer, een sacraal samen-zwijgen, als in een soort medium dat tot mediteren stemt.
Freddy Huylenbroeck - idplusart (Hamme, 2011)
Wat eerst alleen maar drager was, treedt nu op de voorgrond als een zelfstandig iets. We zien alleen nog zwarte vlekjes, kleine cirkeltjes, minuscule uitsparingen. De achtergrond wordt nu voorgrond en het zijn de vroegere details die nu de aandacht krijgen.
Wil je met je verbeelding nog oude sporen zien of herken je misschien mysterieuze kribbels of schrifturen, dan mag u dat allemaal, maar in wezen heb je dit zelfs hier niet meer nodig. Het werk Kosmos is zoals de inhoud van de titel, puur en zuiver en ontdaan van elke realiteit. Vooral in dit werk toont Els Vos zich als een echte grafica. Een discipline die zeker ten onrechte minder aandacht krijgt. Is het misschien omdat we te snel leven in een tijd waar we onmiddellijk en vlug resultaat moeten hebben?
Het lijkt mij, dat door de liefde voor het etsen bij Els Vos een sterke vorm van concentratie en meditatie ontstaat waardoor zij als kunstenaar met veel technische ervaring, de stap kan zetten naar experimenten zoals ze dit recent doet met de etsplaten zelf. Dit spel bevestigt haar zoeken naar immaterialiteit maar maakt dit tegelijk ook mogelijk.
Wat een schijnbare contradictie: zich kunnen losmaken van de realiteit door het harde labeur in zink en koper en door het uitknippen van fragmenten in de etsplaat. En dan hiermee op een verrassende manier collages gaan bouwen in een unieke vormtaal die gedragen wordt door een sterke compositie.
Lut Maris - galerij De Mijlpaal (Huize Lismonde, 2010)
Els Vos beoefent de grafiek op een manier die men als klassiek zou kunnen omschrijven, als traditioneel, maar dan alleen wanneer men op eerder oppervlakkige wijze haar thematiek, haar techniek en de opbouw van haar bladen bekijkt en men respect voor het metier en een virtuoos hanteren van de middelen als verworvenheden van weleer beschouwt die nu voorbijgestreefd zouden zijn.
Haar gehele grafische oeuvre is immers meer dan alleen maar een schitterend hanteren van de klassieke grafische middelen om aldus een boeiend en vleiend tafereel te verwezenlijken. Haar experimenteren is subtiel.
Een thema is in haar grafische visie aanleiding tot het uitbouwen van een wereld die even rijk en beeldend verrassend is als het gegeven vanzelfsprekend lijkt te zijn.
Ik denk hierbij aan reeksen zoals haar opkijken naar gotische gewelven of naar hoge bomen, haar zeilen onder een stevige wind, haar zacht wiegen van hoog opgeschoten gras, haar landschappelijke benadering van wat afstand is en verte, haar tengere evocatie van licht, haar mediteren omtrent een prille lijn die zoekt naar donkere warmte, haar poëzie van licht en schaduw, van lijn en volume, van harmonie en suggestieve kracht.
Met een techniek die puur is en gevrijwaard als het ware van smetten van actuele onkunde creëert zij bladen van sensibiliteit en van een vergeestelijkt elan dat vanuit een intens doorvoelde realiteit is gegroeid.
Zij kijkt naar de dingen die wij niet meer zien en bouwt een wereld op die herkenbaar is maar die wij nauwelijks zo hadden ervaren.
Zij koestert de werkelijkheid en geeft die werkelijkheid haar eigen emotie mee, haar poëtisch benaderen, haar discreet sublimeren in een langgerekt bevragen en een hoogverheven beeldend interpreteren.
Hugo Brutin (Gent, 2005)
Els Vos tekent landschappen en maakt daar dan etsen van. De werkelijkheid is anders. Zij gaat op stap aan stranden, in bossen en velden, kerken ook. Het verslag daarvan is een beeld als gezien door een of andere bril en soms door meer dan één tegelijk. Het subtiel toepassen van de vele mogelijkheden van de etstechniek draagt daartoe bij. Door een subtiel spel van weglaten en bedekken, eigen aan haar craft, wekt zij de indruk dat men meegaat naar de einder, naar de hoogte, naar het licht.
Er zijn geen figuren die naar de zon toelopen, dansen op het strand of wegvluchten voor een instortend gewelf. Alleen wie aandachtig toekijkt ervaart de snelheid waarmee het beeld zich in de ruimte ontwikkelt. Dat gevoel te “vallen” of te verdwalen, in een ets is iets dat slechts weinig kunstenaars kunnen oproepen:men komt, bij wijze van vergelijking, al snel terecht bij iemand als Max Klinger en veel vroeger nog bij het werk van sommige maniëristen.
Elk werk krijgt zo te zien zijn tijd en is het resultaat van vele technische operaties en meer nog, of daarmee verbonden, van het nadenken, laag na laag, over de zin van het beeld. Niet dat Els Vos pamfletten wil illustreren. Maar terwijl het gevoel ontstaan uit een eerste indruk verdiept wordt, neemt de drang naar structuur en orde de bovenhand. Het resultaat is een prent vol diepte en evenwicht, met iets, met veel van de distinctie die de Britse grafiek bijna als een geheel kenmerkt.
Dat het werk van Els Vos zo een goede voorbeelden voor de geest roept is een gevolg van haar artistieke gedrevenheid en ernstig werken. Tijdens haar leertijd (maar wanneer is die ooit voorbij?) kwam zij hier te lande vooral onder de indruk van Jos Hendrickx en Lismonde.
Haar werken zijn bladen uit een dagboek over een reis tussen wit en zwart, een zoektocht die naar een of andere ontdekking moet leiden. Het is werk van iemand die beseft dat de zoektocht en de ontdekking één zijn.
Hoeveel duisternis kan het licht verdragen? Els Vos wikt en weegt en weet.
Joost De Geest (Mol, 1997)